اسید سالیسیلیک چیست ؟

اسید سالیسیلیک نوعی داروی موضعی برای مشکلات پوستی است. اسید سالیسیلیک کراتولیتیک و سوزاننده موضعی، ضد آکنه، ضد میخچه و زگیل می باشد. از اسید سالیسیلیک در غلظت های مختلف با توجه به نوع بیماری استفاده می شود و به شکل محلول موضعی و پلاستر در بازار دارویی موجود می باشد. محلول موضعی اسید سالیسیلیک برای درمان زگیل های دهانی، بینی و زگیل های ناحیه تناسلی تجویز نمی شود.

اسید سالیسیلیک

نام ژنریک: اسید سالیسیلیک

نام لاتین: Salicylic acid

نام تجاری:

• ®Calicylic cream
• ®Wart-off
• ®Viranol
• ®Keralyt

گروه دارویی – درمانی:

• عامل کراتولیتیک
• سوزاننده موضعی
• ضد آکنه، ضد میخچه و زگیل

طبقه بندی در بارداری: گروه C

اشکال دارویی:

• محلول موضعی: سالیسیلیک اسید ۱۶.۷ گرم+ لاکتیک اسید+ کلودیون
• پلاستر: ۴۰ میلی گرم
• بالک

موارد مصرف، روش و دوزاژ:

1. کراتولیتیک موضعی: بالغین و کودکان: روزانه ۱ تا ۲ بار روی موضع مالیده شود.
2. آنتی سبورئیک: بالغین و کودکان: روزانه ۱ تا ۲ بار لوسیون ۱.۸ % و یا پماد ۳ تا ۱۰% اسید سالیسیلیک مورد استفاده قرار گیرد.
3. ضد آکنه موضعی: بالغین و کودکان: روزانه ۲ بار پماد ۳ تا ۶ % روی پوست مبتلا استفاده شود.
4. زگیل معمولی و میخچه: بالغین و کودکان: ابتدا زگیل به مدت ۵ دقیقه در آب گرم قرار داده شود. پس از خشک کردن موضع لوسیون اسید سالیسیلیک روی آن مالیده شود. قبل از مصرف لازم است پوست اطراف آن با وازلین چرب شود. روزانه یک تا دو بار به مدت یک هفته معمولا سبب از بین رفتن زگیل یا میخچه می شود.

مکانیسم اثر:

• اسید سالیسیلیک با انحلال ماده چسباننده بین سلولی باعث تسریع پوسته ریزی و سست شدن لایه کراتین می شود. همچنین دارای اثرات ضعیف ضدعفونی کننده نیز می باشد.

فارماکوکینتیک:

• با توجه به موارد مصرف اسید سالیسیلیک، غلظت های مختلفی از آن تولید می شود. در موارد کراتولیتیک از غلظت های ۱۰ تا ۲۰ درصد دارو استفاده می گردد. در موارد سوزاننده موضعی برای درمان زگیل و میخچه از غلظت های ۲۵ تا ۶۰ درصد دارو استفاده می شود.
• ترکیبات متعددی از داروی اسید سالیسیلیک بسته به نوع بیماری ساخته می شود.

نکات مهم:

• اسید سالیسیلیک در درمان آکنه ولگاریس، شوره سر، درماتیت سبوره، پسوریازیس، میخچه، ترک پا استفاده می شود.
• اسید سالیسیلیک در اشکال متعددی مورد استفاده قرار می گیرد، به شکل پلاستر یا محلول (به همراه اسید لاکتیک و کولودیون) استفاده می شود.
• توجه شود که در کودکان کم سن استفاده از اسید سالیسیلیک در سطح وسیع بدن به مدت طولانی و همراه با پانسمان های وسیع توصیه نمی شود.
• مصرف اسید سالیسیلیک در پوست ملتهب، حساس یا عفونی توصیه نمی شود. در زگیل های ناحیه دهان، بینی، ژنیتال و صورت و نیز خال هایی که از آنها مو روئیده است تجویز نمی شود و نیز در مبتلایان به دیابت میلتوس و اختلال جریان خون نباید مصرف شود.

روش مصرف:

1. روش استفاده از پلاستر اسید سالیسیلیک در درمان زگیل، میخچه و پینه: ابتدا محل مبتلا باید شسته و خشک شود. زگیل ها به مدت ۵ دقیقه در آب گرم قرار داده و سپس خشک شوند. پلاستر باید به اندازه ضایعات بریده شود و روی ضایعه قرار گیرد. در پینه و میخچه هر ۴۸ ساعت یکبار از پلاستر استفاده می شود و بسته به نیاز تا ۱۴ روز ادامه می یابد. در زگیل می توان پلاستر را هر ۴۸ ساعت یکبار قبل از خواب استفاده کرد و بعد از ۸ ساعت (صبح روز بعد) برداشته شود. با این روش می توان ۲۴ ساعت یعد درمان را مجدد تکرار کرد.
2. روش استفاده از محلول اسید سالیسیلیک ۵ تا ۲۷ درصد برای درمان زگیل، میخچه و پینه: بعد از شستن و خشک کردن محل، دارو به صورت قطره ای استفاده می شود. بعد از خشک شدن آن قطره بعدی چکانده شود. می توان روزانه ۲ بار اینکار را انجام داد. مدت درمان برای پینه و میخچه ۱۴ روز و زگیل تا ۱۲ هفته است. غلظت های بالاتر باید فقط توسط پزشک بکار رود. در این موارد به پانسمان نیاز است. پوست سالم اطراف باید توسط کرم مناسبی پوشانده شود.

موارد منع مصرف:

• حساسیت شدید به دارو
• خال ها یا زگیل های حاوی مو
• عفونت پوستی
• التهاب شدید

موارد احتیاط:

• بارداری
• شیردهی

تداخلات دارویی:

• تداخل دارویی خاصی گزارش نشده است.

عوارض جانبی:

هر دارو به موازات ایجاد اثرات درمانی مورد نظر، ممکن است سبب بروز عوارض ناخواسته نیز شود. اگر چه کلیه این عوارض در یک فرد مشاهده نمی شود، ولی در صورت بروز هر یک از عوارض زیر با پزشک معالج مشورت نمایید.

از جمله عوارض جانبی اسید سالیسیلیک می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• Derm: تحریک موضعی پوست و سوزش

مصرف در بارداری و شیردهی:

• مصرف سالیسیلیک اسید در بارداری جز گروه C می باشد (در سه ماهه آخر جز گروه D می باشد).
• سالیسیلیک اسید در دوران شیردهی باید با احتیاط تجویز شود.

توجهات پزشکی – پرستاری:

• مصرف دراز مدت در مبتلایان به اختلالات کبدی و کلیوی و نیز در کودکان ممکن است سبب مسمومیت شود.
• اسید سالیسیلیک را فقط روی ضایعه پوستی بمالید و پوست سالم را آغشته نکنید.

توجهات بیمار – خانواده:

• اسید سالیسیلیک را مطابق دستور پزشک مصرف کنید و از افزایش دوز بپرهیزید.
• از تماس اسیدسالیسیلیک با چشم و مخاط جلوگیری کنید.

شرایط نگهداری دارو:

• اسید سالیسیلیک را در دمای اطاق و دور از نور و حرارت مستقیم نگهداری کنید.