...
انحراف ستون فقرات و کمردرد

انحراف ستون فقرات و کمردرد

فهرست داخلی

انحراف ستون فقرات و کمردرد

آیا از درد مداوم کمر رنج می‌برید؟ ممکن است منشأ آن چیزی فراتر از گرفتگی عضلات باشد! انحراف ستون فقرات یکی از دلایل شایع ولی پنهان کمردرد است که گاهی تا مدت‌ها تشخیص داده نمی‌شود. این عارضه با تأثیر مستقیم بر نحوهٔ ایستادن، راه رفتن و حتی نشستن، می‌تواند زندگی روزمره را تحت‌الشعاع قرار دهد. شناخت دقیق علائم، روش‌های تشخیص و راهکارهای درمانی می‌تواند کیفیت زندگی شما را به طرز چشم‌گیری ارتقا دهد 💡

همین الان برای دریافت مشاوره رایگان با کارشناسان «کالای پزشکی فیض» تماس بگیرید و بهترین وسایل کمکی برای بهبود وضعیت ستون فقرات را انتخاب کنید.


جدول مقایسه‌ای قبل و بعد از اصلاح انحراف ستون فقرات

ویژگی قبل از درمان بعد از درمان
وضعیت بدن قوزکرده، ناهماهنگ صاف، متوازن ✅
شدت درد متوسط تا شدید 😣 خفیف یا بدون درد 😊
دامنه حرکت محدود و دردناک روان و آزادانه
انرژی روزانه پایین، احساس خستگی پرانرژی و فعال ⚡
خواب شبانه اختلال در خواب خواب عمیق و راحت 😴

انحراف ستون فقرات و کمردرد

انحراف ستون فقرات (اسکولیوز یا لوردوز یا کیفوز) یکی از شایع‌ترین دلایل کمردردهای مزمن است. این انحراف‌ها باعث ایجاد فشار غیرطبیعی بر عضلات، اعصاب و دیسک‌های بین مهره‌ای می‌شوند. بسته به شدت انحراف، فرد ممکن است علائم خفیف یا ناتوان‌کننده‌ای را تجربه کند.

انواع انحراف ستون فقرات و تأثیر آن بر کمردرد

۱. اسکولیوز (انحراف جانبی):
در این نوع، ستون فقرات به شکل S یا C به طرفین منحرف می‌شود. این نوع بیشتر در نوجوانی ظاهر می‌شود و می‌تواند به دردهای مزمن کمر و شانه منجر شود.

۲. کیفوز (قوز پشتی):
زمانی که قوس بالایی ستون فقرات افزایش یابد، فرد دچار قوز می‌شود. این حالت علاوه بر کمردرد، روی تنفس و اعتماد به نفس هم اثر می‌گذارد.

۳. لوردوز (گودی کمر):
گودی بیش‌ازحد در ناحیه کمر باعث می‌شود فشار زیادی بر دیسک‌ها وارد شود و دردهای تیرکشنده در ناحیه کمری و حتی لگن ایجاد شود.

چه علائمی باید ما را نگران کند؟

  • کمردرد مزمن یا درد ناگهانی بدون دلیل مشخص
  • مشاهده قوز یا ناهماهنگی در شانه‌ها و لگن
  • درد تیرکشنده به پاها یا بی‌حسی در اندام‌ها
  • خستگی سریع هنگام ایستادن یا راه رفتن
  • تغییرات در نحوهٔ راه رفتن یا تعادل

اگر این نشانه‌ها را دارید، همین حالا برای مشاوره رایگان از کالای پزشکی فیض اقدام کنید.


تشخیص انحراف ستون فقرات و کمردرد

تشخیص درست، قدم اول برای درمان مؤثر است. پزشک معمولاً با معاینه فیزیکی، گرفتن عکس رادیولوژی (X-Ray)، ام‌آرآی (MRI) یا سی‌تی‌اسکن (CT) به بررسی دقیق انحراف می‌پردازد.

تست‌های ساده تشخیص خانگی

  • در آینه به ایستادن خود نگاه کنید: آیا شانه‌ها هم‌سطح هستند؟
  • به طرفین خم شوید: آیا درد یا محدودیت حرکتی دارید؟
  • از کسی بخواهید از پشت عکس بگیرد: آیا قوز یا انحنایی غیرطبیعی دیده می‌شود؟

در صورت مشاهده هرگونه علامت غیرعادی، با متخصصان ما در کالای پزشکی فیض تماس بگیرید تا راهنمایی شوید.


روش‌های درمان انحراف ستون فقرات و کمردرد

درمان بستگی به نوع و شدت انحراف دارد. گاهی تنها با اصلاح سبک زندگی و استفاده از ابزار کمکی مناسب می‌توان درد را کنترل کرد.

فیزیوتراپی و تمرینات اصلاحی

تمرینات کششی و تقویتی عضلات پشت و شکم می‌تواند تأثیر زیادی در بهبود انحراف و کاهش درد داشته باشد. همچنین آموزش نحوهٔ صحیح ایستادن و نشستن بسیار مؤثر است 🧘‍♂️

بریس و وسایل کمکی پزشکی

کمربندهای طبی، زانوبندها، گردنبند طبی و مچ‌بندها از ابزارهایی هستند که می‌توانند با کاهش فشار بر ستون فقرات، درد را کاهش دهند. برای دیدن نمونه‌ها اینجا کلیک کنید

دارو و در موارد شدید، جراحی

اگر درمان‌های غیرجراحی نتیجه ندهد، پزشک ممکن است جراحی اصلاحی را پیشنهاد دهد. در این حالت، وسایل مخصوصی برای تثبیت مهره‌ها استفاده می‌شود.


پیشگیری از انحراف ستون فقرات و کمردرد

پیشگیری همیشه بهتر از درمان است. با رعایت چند نکتهٔ ساده، می‌توانید از بسیاری از مشکلات ستون فقرات جلوگیری کنید.

نکات کلیدی برای سلامت ستون فقرات

  • صندلی استاندارد استفاده کنید و هنگام نشستن پشت صاف باشد
  • مرتب ورزش کنید، مخصوصاً تمرینات تقویتی و کششی
  • هنگام بلند کردن اجسام، زانوها را خم کنید نه کمر را
  • وزن بدن را در محدوده سالم نگه دارید ⚖️
  • از کیف سنگین برای طولانی‌مدت استفاده نکنید

مزایای استفاده از وسایل کمکی برای انحراف ستون فقرات ✨

  • کاهش فوری فشار بر مهره‌ها
  • اصلاح فرم نشستن و ایستادن
  • تسکین دردهای مزمن و تیرکشنده
  • افزایش کیفیت خواب
  • جلوگیری از پیشرفت انحراف
  • کمک به توان‌بخشی پس از جراحی

سوالات متداول (FAQ)

۱. آیا انحراف ستون فقرات در کودکان هم باعث کمردرد می‌شود؟
بله، مخصوصاً اسکولیوز در نوجوانی می‌تواند منجر به کمردرد شود و باید تحت نظر پزشک باشد.

۲. بهترین کمربند طبی برای انحراف ستون فقرات چیست؟
بسته به نوع انحراف، کمربندهای مختلفی توصیه می‌شود. مشاوره رایگان از «کالای پزشکی فیض» به شما کمک می‌کند تا بهترین انتخاب را داشته باشید.

۳. آیا با ورزش می‌توان انحراف ستون فقرات را درمان کرد؟
در موارد خفیف بله؛ اما باید حتماً تحت نظر فیزیوتراپیست انجام شود.

۴. از کجا می‌توانم وسایل کمکی معتبر تهیه کنم؟
با مراجعه به سایت کالای پزشکی فیض می‌توانید مجموعه‌ای از کمربند، زانوبند، گردنبند و مچ‌بندهای تخصصی را مشاهده و خریداری کنید.


نتیجه‌گیری

انحراف ستون فقرات از دلایل شایع اما پنهان کمردرد است که می‌تواند به‌مرور زمان کیفیت زندگی شما را کاهش دهد. تشخیص به‌موقع، درمان مناسب و استفاده از وسایل کمکی می‌تواند روند بهبود را سرعت بخشد و از پیشرفت بیماری جلوگیری کند.

همین حالا با مشاوران «کالای پزشکی فیض» تماس بگیرید، مشاوره رایگان بگیرید و مناسب‌ترین راهکار را برای مدیریت کمردرد خود انتخاب کنید.


منابع

انحراف ستون فقرات

 


انحراف ستون فقرات و کمردرد

ادامهٔ بررسی اثرات و راهکارهای درمانی…

نقش سبک زندگی در تشدید یا بهبود کمردرد ناشی از انحراف ستون فقرات

در بسیاری از موارد، شدت درد ناشی از انحراف ستون فقرات به نحوهٔ زندگی فرد وابسته است. سبک زندگی بی‌تحرک، نشستن طولانی‌مدت پشت میز بدون رعایت اصول ارگونومی، خوابیدن روی تشک غیراستاندارد و اضافه‌وزن می‌توانند فشار مضاعفی به ستون فقرات وارد کنند.

عوامل خطرساز روزمره:

  • نشستن طولانی‌مدت بدون استراحت یا کشش عضلات
  • استفاده از صندلی و میز غیر ارگونومیک
  • رانندگی طولانی بدون استراحت یا پشتی مناسب
  • خم شدن نادرست برای برداشتن وسایل
  • خوابیدن روی شکم یا استفاده از بالش‌های بلند یا بسیار نرم

توصیه‌های اصلاحی برای سبک زندگی:

  • استفاده از میز و صندلی با طراحی ارگونومیک
  • قرار دادن یک بالش کوچک در گودی کمر هنگام نشستن
  • استفاده از کمربند طبی در ساعات طولانی کار پشت میز
  • انجام تمرینات کششی هر ۴۵ دقیقه یک‌بار
  • خوابیدن به پهلو و استفاده از بالش بین زانوها برای حفظ تراز ستون فقرات 🛏️

اهمیت آگاهی عمومی در پیشگیری از انحراف ستون فقرات

بسیاری از افراد تا زمانی که دچار درد شدید یا محدودیت حرکتی نشوند، به وضعیت ستون فقرات خود توجهی نمی‌کنند. آموزش صحیح نحوه نشستن، ایستادن، و بلند کردن اجسام باید از کودکی در مدارس آموزش داده شود. کارفرمایان نیز باید محیط کار را برای پیشگیری از آسیب‌های اسکلتی عضلانی تجهیز کنند.

📣 اگر شما والدین هستید، همین امروز فرم بدن فرزندتان را بررسی کنید. در صورت مشاهدهٔ هرگونه انحراف، از مشاوران «کالای پزشکی فیض» کمک بگیرید.


تأثیر انحراف ستون فقرات بر سایر قسمت‌های بدن

اگر فکر می‌کنید انحراف ستون فقرات تنها به کمردرد محدود می‌شود، باید بگوییم تأثیرات آن گسترده‌تر از این‌هاست.

شانه‌ها و گردن

انحراف می‌تواند باعث بالا یا پایین بودن یکی از شانه‌ها شود و در نتیجه دردهای شانه و گردن به وجود آید. این مسئله به‌ویژه در مشاغلی مانند کارمندان، آرایشگران و معلمان بیشتر دیده می‌شود.

پاها و زانوها

فشار نامتقارن روی لگن و مهره‌های پایین می‌تواند باعث کشیدگی در یک طرف پا یا درد زانو شود. همین موضوع دلیل بسیاری از زانودردهایی است که منشأ مشخصی ندارند.

دستگاه گوارش و تنفس

در موارد شدید کیفوز، فشار به قفسه سینه وارد شده و باعث تنگی نفس یا اختلالات گوارشی می‌شود.

👨‍⚕️ توجه به این علائم غیرمستقیم و ارتباط آن‌ها با ستون فقرات می‌تواند نقش بزرگی در تشخیص به‌موقع داشته باشد.


نقش فیزیوتراپی پیشرفته در درمان انحراف ستون فقرات

فیزیوتراپی سنتی اغلب با تمرینات کششی و ماساژ درمانی همراه است. اما در سال‌های اخیر، روش‌های پیشرفته‌تری وارد این حوزه شده‌اند.

درمان دستی (مانیپولاسیون)

این روش توسط متخصص فیزیوتراپی انجام شده و به تنظیم دقیق مفاصل کمک می‌کند. مخصوصاً در اصلاح فرم مهره‌ها تأثیر بالایی دارد.

تمرینات اصلاحی تحت نظارت

برنامه‌های شخصی‌سازی‌شده که شامل حرکات یوگا، پیلاتس و تمرینات تعادلی هستند، می‌توانند ساختار ستون فقرات را تقویت کنند و درد را کاهش دهند.

استفاده از تجهیزات پیشرفته

دستگاه‌هایی مانند TRX، تیلت برد، و سیستم‌های بیوفیدبک به بیماران کمک می‌کنند تا عضلات نگهدارنده ستون فقرات را به‌طور مؤثر فعال کنند.

🎯 اگر به دنبال یک برنامهٔ توان‌بخشی حرفه‌ای هستید، مشاوران «کالای پزشکی فیض» می‌توانند شما را به متخصصان مناسب معرفی کنند.


تکنولوژی‌های نوین در تشخیص و مدیریت انحراف ستون فقرات

پیشرفت تکنولوژی در حوزه پزشکی منجر به ابزارهایی بسیار دقیق برای تشخیص و پایش تغییرات در ستون فقرات شده است.

اسکن سه‌بعدی (3D Scan)

با این روش، می‌توان فرم کامل ستون فقرات را بدون اشعه، و با دقت میلی‌متری بررسی کرد. برای نوجوانان و افرادی که نیاز به پایش مکرر دارند، این روش بسیار مفید است.

اپلیکیشن‌های موبایلی برای اصلاح فرم بدن

اپ‌هایی وجود دارند که با استفاده از سنسورهای موبایل، وضعیت نشستن و ایستادن را تحلیل کرده و هشدار اصلاحی ارسال می‌کنند.

تجهیزات پوشیدنی هوشمند

کمربندهای هوشمند و گجت‌هایی وجود دارند که با ویبره یا اعلان، کاربر را از حالت نادرست بدن آگاه می‌سازند.

📲 اگر قصد خرید این تجهیزات را دارید، همین الان از طریق «کالای پزشکی فیض» مشاوره رایگان دریافت کنید.


نقش تغذیه و مکمل‌ها در سلامت ستون فقرات

تغذیه صحیح یکی از عوامل مهم در سلامت استخوان‌ها و دیسک‌های بین مهره‌ای است. کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌تواند منجر به ضعف استخوان و در نتیجه بدشکلی ستون فقرات شود.

مواد غذایی مفید برای ستون فقرات:

  • کلسیم: شیر، ماست، بادام، کلم بروکلی
  • ویتامین D: نور خورشید، تخم مرغ، ماهی چرب
  • منیزیم: موز، اسفناج، آجیل
  • ویتامین C: برای حفظ سلامت دیسک‌ها – پرتقال، کیوی، فلفل دلمه‌ای

🌿 مکمل‌های غذایی نیز در صورت کمبود توصیه می‌شوند، ولی حتماً باید تحت نظر پزشک مصرف شوند.


لیست مزایای آگاهی و درمان به‌موقع انحراف ستون فقرات ✨

  • تشخیص زودهنگام مانع پیشرفت انحراف می‌شود
  • کاهش درد و بهبود تحرک روزانه
  • جلوگیری از آسیب‌های عصبی و عضلانی
  • افزایش اعتماد به‌نفس با بهبود فرم بدن
  • پیشگیری از جراحی‌های پرهزینه و دشوار
  • افزایش کیفیت خواب و عملکرد روزمره
  • بهبود هماهنگی در حرکات ورزشی و فعالیت‌های فیزیکی

سوالات متداول (ادامه)

۵. آیا استفاده طولانی‌مدت از کمربند طبی ضرر دارد؟
اگر کمربند به‌صورت صحیح و در زمان‌های توصیه‌شده استفاده شود، نه‌تنها مضر نیست بلکه از بدتر شدن انحراف جلوگیری می‌کند.

۶. آیا انحراف ستون فقرات ارثی است؟
در برخی موارد، استعداد ژنتیکی در بروز اسکولیوز یا کیفوز وجود دارد، اما عوامل محیطی نقش بسیار پررنگی دارند.

۷. آیا کار با کامپیوتر می‌تواند باعث انحراف ستون فقرات شود؟
بله، مخصوصاً اگر صندلی و میز استاندارد نباشند یا فرد وضعیت بدنش را اصلاح نکند، احتمال انحراف افزایش می‌یابد.

۸. بهترین زمان برای مداخله درمانی چه زمانی است؟
هر چه زودتر! به‌ویژه در کودکان و نوجوانان، مداخله زودهنگام می‌تواند از پیشرفت جدی جلوگیری کند.


نتیجه‌گیری نهایی

انحراف ستون فقرات یک چالش رایج اما قابل مدیریت در زندگی مدرن است. با شناخت علائم اولیه، استفاده از وسایل کمکی مناسب، مشاوره با متخصصان و تغییر سبک زندگی، می‌توان از کمردردهای مزمن پیشگیری کرد و حتی فرم بدن را به حالت طبیعی بازگرداند.

💬 همین حالا از مشاوره رایگان «کالای پزشکی فیض» استفاده کنید تا بهترین انتخاب برای خرید کمربند طبی، گردنبند، زانوبند و سایر تجهیزات کمکی داشته باشید. یک تصمیم درست می‌تواند سال‌ها آرامش به بدن شما هدیه دهد!


منابع


انحراف ستون فقرات


انحراف ستون فقرات و کمردرد

ادامهٔ بررسی موضوع…

ارتباط میان انحراف ستون فقرات و روان انسان

جالب است بدانید که بسیاری از مطالعات جدید، رابطه‌ای مستقیم میان وضعیت بدنی و حال روانی فرد را نشان داده‌اند. افرادی که دچار انحراف ستون فقرات هستند و فرم قامت آن‌ها ناهماهنگ یا قوزدار است، معمولاً از کاهش اعتمادبه‌نفس، افسردگی و اضطراب نیز رنج می‌برند.

چرا این اتفاق می‌افتد؟

  • وضعیت بدنی ضعیف باعث احساس ناتوانی می‌شود
  • درد مزمن در کمر یا گردن انرژی روانی را تحلیل می‌برد
  • قوز پشتی می‌تواند باعث محدودیت در نفس‌کشیدن و حس تنگی شود
  • ترس از پیشرفت انحراف و نیاز به جراحی باعث اضطراب می‌شود

💡 خوشبختانه، با درمان صحیح و استفاده از وسایل کمکی مثل کمربند طبی یا گردنبندهای اصلاحی، هم درد کاهش می‌یابد و هم اعتمادبه‌نفس بازمی‌گردد.


نقش خواب در تشدید یا بهبود کمردرد ناشی از انحراف

خواب خوب نه‌تنها برای مغز، بلکه برای ستون فقرات شما نیز حیاتی است. در طول خواب، دیسک‌های بین مهره‌ای آب جذب می‌کنند و مجدداً حالت طبیعی‌شان را بازمی‌یابند. اما اگر شما روی یک تشک غیراستاندارد یا در وضعیت نامناسب بخوابید، این فرایند مختل شده و به درد بیشتر منجر می‌شود.

توصیه‌های مهم برای خواب بهتر و سالم‌تر

  • از تشک‌های طبی با تراکم متوسط استفاده کنید (نه خیلی نرم، نه خیلی سفت)
  • بالش شما باید طوری باشد که گردن در راستای ستون فقرات قرار گیرد
  • بهترین وضعیت خواب: به پهلو با زانوهای کمی خم‌شده و بالش بین آن‌ها
  • از خوابیدن به شکم پرهیز کنید چون باعث فشار بر گردن و کمر می‌شود

🛏️ در صورت نیاز به تشک یا بالش طبی، از مشاوران کالای پزشکی فیض راهنمایی رایگان دریافت کنید تا مناسب‌ترین مدل را انتخاب نمایید.


اهمیت ورزش‌های هوازی سبک در کنار تمرینات اصلاحی

بسیاری از افراد تصور می‌کنند که انحراف ستون فقرات یعنی پرهیز کامل از فعالیت بدنی. اما برعکس، تحرک هوشمندانه یکی از بهترین ابزارهای درمانی برای ستون فقرات است.

ورزش‌هایی مانند پیاده‌روی سریع، شنا، دوچرخه‌سواری سبک، و حتی تای‌چی و یوگا می‌توانند:

  • جریان خون به مهره‌ها و عضلات پشت را افزایش دهند
  • باعث ترشح اندورفین (هورمون ضد درد) شوند
  • از خشکی عضلات و مفاصل جلوگیری کنند
  • به حفظ توازن عضلات اطراف ستون فقرات کمک کنند

🏃‍♀️ حتی روزی ۳۰ دقیقه پیاده‌روی می‌تواند نقش چشمگیری در کاهش کمردرد شما داشته باشد.


باورهای غلط دربارهٔ انحراف ستون فقرات و کمردرد

در این بخش، برخی از باورهای رایج اما نادرست را بررسی می‌کنیم که متأسفانه در میان مردم رواج دارد:

باور اول: فقط جراحی مشکل را حل می‌کند

واقعیت: در بسیاری از موارد انحراف، با تمرین، فیزیوتراپی و استفاده از ابزار طبی می‌توان از جراحی جلوگیری کرد.

باور دوم: کمربند طبی برای همه مضر است

واقعیت: اگر کمربند به‌درستی و طبق تجویز استفاده شود، نه‌تنها مضر نیست، بلکه کمک بزرگی به اصلاح فرم بدن می‌کند. فقط نباید بیش از زمان توصیه‌شده پوشیده شود.

باور سوم: ورزش انحراف را بدتر می‌کند

واقعیت: ورزش‌های مناسب و تحت نظر فیزیوتراپیست نه‌تنها ضرر ندارند بلکه به اصلاح انحراف کمک می‌کنند. ورزش‌های شدید و غیرعلمی ممکن است مشکل‌ساز شوند.

باور چهارم: کودکان خودبه‌خود بهبود می‌یابند

واقعیت: برخی از انحراف‌ها ممکن است در دوران رشد بدتر شوند. بررسی و پیگیری زودهنگام برای کودکان و نوجوانان بسیار ضروری است.


تجربه‌های واقعی از افرادی که با وسایل کمکی بهبود یافته‌اند

بیایید نگاهی بیندازیم به چند مورد از کسانی که با راهنمایی مناسب توانسته‌اند کمردرد ناشی از انحراف ستون فقرات را کنترل کنند:

🧑‍💼 رضا، ۳۴ ساله، کارمند بانک
رضا می‌گوید: «مدت زیادی به خاطر نشستن طولانی دچار دردهای مزمن کمر بودم. با مشاورهٔ رایگان کالای پزشکی فیض، یک کمربند طبی مناسب تهیه کردم و حالا بعد از چند هفته، فرم بدنم بهتر شده و درد به حداقل رسیده.»

👩‍🏫 زهرا، ۲۸ ساله، معلم ابتدایی
«در اثر ایستادن زیاد، دچار قوز خفیف شده بودم. از گردنبند طبی استفاده کردم و هم‌زمان ورزش‌های اصلاحی انجام دادم. اعتمادبه‌نفسم خیلی بیشتر شده و بچه‌ها می‌گن خانم معلم خوشحال‌تره!»

🏃‍♂️ علی، ۱۸ ساله، دانش‌آموز ورزشکار
«در دوران بلوغ اسکولیوز گرفتم. با تمرینات اصلاحی و بریس، وضعیت خیلی بهتر شده. پزشکم می‌گه دیگه نیازی به جراحی نیست.»

📣 شما هم می‌تونید داستان موفق خودتون رو شروع کنید — فقط کافیه با مشاوران ما در کالای پزشکی فیض تماس بگیرید.


نتیجه‌گیری نهایی و دعوت به اقدام

انحراف ستون فقرات، اگرچه شایع است، اما با آگاهی، پیشگیری و درمان مناسب، می‌توان به‌راحتی آن را کنترل کرد. فراموش نکنید که سلامت ستون فقرات مساوی است با سلامت کل بدن شما. درد کمر را نباید ساده گرفت؛ ممکن است نشانه‌ای از یک اختلال بزرگ‌تر باشد.

✅ پس همین حالا اقدام کنید:

  • فرم بدن خود را بررسی کنید
  • علائم هشداردهنده را نادیده نگیرید
  • از مشاوران «کالای پزشکی فیض» کمک بگیرید
  • بهترین کمربند، گردنبند یا زانوبند را انتخاب و خریداری کنید
  • زندگی بدون درد را تجربه کنید!

💬 همین امروز برای دریافت مشاورهٔ کاملاً رایگان تماس بگیرید یا به سایت ما سر بزنید:
کالای پزشکی فیض – تجهیزات پزشکی و اصلاحی


منابع


 

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *